Bezpieczne grzybobranie – o tym musisz wiedzieć!

W naszym kraju zbieranie grzybów cieszy się stale bardzo dużym zainteresowaniem. Szukamy grzybów z powodu specyficznych, szczególnie cenionych własności smakowych, ale także dlatego, że są niskokaloryczne, zawierają witaminy i składniki mineralne. Amatorów grzybobrania przybywa, ale także spacerowania po lesie, bo przecież nie wszyscy konsumują to co znaleźli. Jedni nie lubią, inni chcą na tym zarobić. Z 47 grzybów dopuszczonych 12.06.2018 roku do obrotu handlowego przez Ministra Zdrowia, najbardziej znane są: borowik szlachetny, podgrzybek (brunatny, zajączek, złotawy), czubajka kania, gąska zielonka, koźlarz (babka, czerwony, grabowy), maślak (pstry, sitarz, ziarnisty, zwyczajny, żółty), mleczaj rydz, opieńka miodowa i pieczarka polna.

Grzyby śmiertelnie trujące

Od lipca do października

Muchomor jadowity – rośnie w lasach liściastych, iglastych i mieszanych, pod dębami, brzozami, bukami. Ma białawy, stożkowaty lub wypukły kapelusz, białe blaszki i długi trzon. Biały miąższ nie zmienia barwy po przecięciu, o lekko nieprzyjemnym smaku i zapachu. Można go pomylić z dziko rosnącymi pieczarkami.

Od lipca do listopada

Muchomor zielonawy (sromotnikowy) – rośnie głównie w lasach liściastych i mieszanych. Ma kapelusz gładki, zielonawy, blaszki białe, dość gęste, trzon wysoki, chudy. Miąższ biały, kruchy, niezmieniający barwy o łagodnym smaku i słodkawym zapachu. Bywa mylony z jadalną czubajką kanią i zielonawymi gołąbkami.

Grzyby silnie trujące, trujące i niejadalne

Do silnie trujących zaliczamy: muchomora plamistego, strzępiaka ziemistoblaszkowego i lejkówkę jadowitą. Jest jeszcze spora grupa grzybów trujących i niejadalnych. Może nie wszyscy o tym wiedzą, ale niektóre muchomory są jadalne. Zbierając grzyby trzeba pamiętać, żeby nie niszczyć niepotrzebnie tych trujących. Także one tworzą z korzeniami drzew symbiozę, która warunkuje prawidłowy rozwój całego lasu. Grzyby są także pokarmem dla wielu zwierząt i owadów.

Od kwietnia do listopada

Maślanka zielonkawa – rośnie w lasach i zaroślach liściastych, iglastych i mieszanych, na martwych pniach i gałęziach. Ma zielonkawy kapelusz, gładki i wypukły, zielonkawe, cienkie blaszki, trzon pusty. Miąższ zielonkawy o gorzkim smaku i nieprzyjemnym zapachu. Grzyb trujący, mylony z opieńką miodową.

Od maja do listopada

Maślanka wiązkowa – rośnie w lasach, zaroślach i parkach liściastych, iglastych i mieszanych, na martwych pniach i gałęziach. Ma żółtoceglasty, wypukły kapelusz, gęste żółtozielonawe blaszki, trzon pusty. Miąższ żółtawo-biały nie zmienia barwy, o gorzkim smaku, bez zapachu. Grzyb trujący, mylony z opieńką miodową.’

Grzyby jadalne

Niektóre, jak pieczarki i boczniaki są specjalnie uprawiane i dostępne cały rok. Do najbardziej popularnych i najchętniej zbieranych dziko rosnących grzybów jadalnych należą: borowiki, podgrzybki, koźlarze, rydze, pieprzniki, czubajki, gołąbki, gąski, opieńki i rosnące pod ziemią trufle. Szukanie grzybów ułatwia fakt, że niektóre z nich można znaleźć tylko w określonym czasie i w określonym rodzaju lasu.

Od czerwca do października

Borowik szlachetny – rośnie w lasach iglastych i mieszanych, pod świerkami i sosnami. Bardzo dobry grzyb jadalny, nadaje się na przetwory i do suszenia. Kapelusz ma matowy, jasnobrązowy, u starszych okazów lepki. Rurki kremowe, trzon pokryty drobną siateczką, w dole maczugowaty. Miąższ białawy, dość twardy o przyjemnym smaku i zapachu. Bywa mylony z jadalnym borowikiem usiatkowanym, o wyraźniejszej siateczce na trzonie, którego najłatwiej spotkać w lasach liściastych, pod bukami i dębami. Borowika szlachetnego można też pomylić z lekko trującym, o gorzkim w smaku – goryczakiem żółciowym. Goryczaka najczęściej spotykamy w lasach iglastych.

Koźlarz babka – rośnie w lasach, parkach i zaroślach, wyłącznie pod brzozami. Nie nadaje się do suszenia, jadalne są tylko kapelusze, bo trzon jest zbyt łykowaty. Kapelusz wypukły, matowy, brązowawy, rurki kremowe, niezmieniające barwy. Trzon wysoki, miąższ białawy, miękki o słabym, ale przyjemnym smaku i zapachu. Można go pomylić z innymi gatunkami koźlarzy.

Koźlarz czerwony – rośnie w lasach i zaroślach, pod topolą osiką. Ma piękny, wypukły, ciemnoczerwony kapelusz, rurki białawe, ciemniejące po zgnieceniu. Trzon wysoki, miąższ białawy, po uszkodzeniu ciemniejący o przyjemnym smaku i zapachu.

Od czerwca do listopada

Pieprznik jadalny (kurka) – rośnie w lasach liściastych, iglastych i mieszanych. Kapelusz lejkowaty lub pofałdowany, żółtawy, blaszki grube, żółtawe. Trzon krótki, miąższ białawy, twardy o przyjemnym, korzennym smaku i zapachu. Bywa mylony z lisówką pomarańczową, która rośnie głównie w lasach iglastych, jest bardziej pomarańczowa i delikatniejsza.

Podgrzybek brunatny – rośnie w lasach iglastych i mieszanych, pod sosnami, świerkami, dębami i bukami. Pospolity i bardzo dobry grzyb jadalny. Ma błyszczący, brązowawy kapelusz, jasnożółte rurki, trzon maczugowaty. Miąższ białawy, ciemniejący po przecięciu o przyjemnym smaku i zapachu.

Mleczaj rydz – rośnie w lasach iglastych i na torfowiskach, pod sosnami i świerkami, zwykle gromadnie. Ma czerwonawobrązowy, wklęsły kapelusz, gęste żółtoczerwonawe blaszki, trzon po naciśnięciu czerwieniejący. Miąższ jasny o żywicznym zapachu i nieco ostrym smaku.

Od lipca do października

Gołąbek modrożółty – rośnie w lasach liściastych, iglastych i mieszanych, pod dębem, bukiem, świerkiem i lipą. Ma płaski, kapelusz fioletowo-zielonawy kapelusz, białe blaszki i trzon. Miąższ biały o delikatnie orzechowym smaku i słabym zapachu. Jest mylony z innymi gołąbkami o zielonawym zabarwieniu, a nawet z trującym muchomorem zielonawym.

Od lipca do listopada

Czubajka kania – rośnie głównie w lasach liściastych i mieszanych, na obrzeżach lasów i przy leśnych drogach. Duży kapelusz pokryty ciemniejszymi, odstającymi łuskami, nadaje się do panierowania. Blaszki kremowe, kruche, trzon wysoki. Miąższ biały, niezmieniający barwy o orzechowym smaku i przyjemnym zapachu. Jest mylony z muchomorem sromotnikowym.

Maślak zwyczajny – rośnie w lasach iglastych, najczęściej pod sosną. Nie nadaje się do suszenia, dobry do przetworów. Trudno go pomylić z innym grzybem z powodu śliskiej, łatwo odchodzącej skórki i białej osłony na spodzie kapelusza.

Opieńka miodowa – rośnie na żywym lub martwym drewnie wielu rodzajach drzew, przeważnie w kępkach. Bardzo dobry grzyb do przetworów. Ma miodowożółty kapelusz z niewielkimi, ciemniejszymi łuseczkami, kremowe blaszki, krótki trzon. Miąższ białawy, elastyczny o lekko cierpkim smaku i delikatnym zapachu. Jest mylony z innymi rodzajami opieniek, a nawet z trującymi maślankami (ceglastą i wiązkową) o gorzkim smaku.

Od września do listopada

Gąska zielonka – rośnie w lasach iglastych, pod sosną zwyczajną. To jeden z najsmaczniejszych grzybów. Ma zielonawy, wypukły lub spłaszczony, trochę lepki kapelusz. Blaszki żółtawe, trzon krótki. Miąższ białawy, niezmieniający barwy o łagodnym smaku i zapachu. Można go pomylić z trującą gąską siarkową o przykrym zapachu, chociaż występuje najczęściej w lasach liściastych, pod bukami, dębami i brzozami. Bywa też mylony z pospolitym i trującym muchomorem cytrynowym o łagodnym smaku, choć zapach jest mniej przyjemny.

Przed wyjazdem na grzyby warto zajrzeć do atlasu grzybów i zapoznać się z nimi dokładniej, tak aby odróżnienie jadalnych od trujących nie stanowiło dla nas problemu. Warto wybrać się z kimś bardziej doświadczonym, kto pomoże rozpoznać znalezione grzyby i uniknąć zagubienia się w nieznanym terenie. Powinniśmy zbierać grzyby raczej duże, dojrzałe, ale niezbyt stare, pozbawione żerujących na nich larw owadów. Zbyt małych też nie, bo owocniki różnych gatunków często niewiele się od siebie różnią, łatwo wtedy o pomyłkę. Zdarza się niedoświadczonym grzybiarzom pomylić niektóre gatunki grzybów, dlatego zaleca się im zbieranie grzybów z rurkami, wśród których nie ma silnie trujących. Szczególnie niebezpieczne może być zbieranie grzybów o białych i zielonawych blaszkach. Grzyby najlepiej zbierać do przewiewnych, wiklinowych koszyków, w plastikowych pojemnikach szybko ulegają zaparzeniu i psują się.

Ostatnia aktualizacja wpisu: 16 sierpnia, 2021